عنوان
آزمایش کنترل کیفیت پارامترهای انواع ملات و کاشی ضداسید — روش، شرح آزمون، مزایا، کاربردها
مقدمه کوتاه
ملات و کاشی ضداسید (acid‑resistant mortar & tiles / chemical resistant linings) برای حفاظت سطوح در محیط‌های خورنده شیمیایی (اسیدها، بازها، محلول‌های نمکی و حلال‌ها) استفاده می‌شوند. کنترل کیفیت، تضمین دوام شیمیایی، مکانیکی و چسبندگی سیستم پوشش/کاشی در شرایط سرویس است.
پارامترهای کلیدی و روش‌های آزمون (روش و شرح مختصر)
تعیین مقاومت شیمیایی (Chemical resistance / Acid & Alkali resistance)
روش: قراردهی نمونه‌های سخت‌شده یا کاشی در محلول‌های استاندارد (HCl, H2SO4, HNO3، NaOH و ترکیبات نمکی) با غلظت و زمان مشخص، سپس اندازه‌گیری تغییر جرم، رنگ، نمود و خواص مکانیکی (ISO 10545‑13, ASTM C650 معادل، EN ISO مرتبط).
شرح: نمونه‌ها در دما و زمان تعریف‌شده غوطه‌ور یا بازپاشی می‌شوند؛ تغییرات ظاهری و وزنی و تلفات مقاومت ثبت می‌شود.
مقاومت مکانیکی (Compressive / Flexural / Abrasion)
روش: آزمون فشار و خمش بر روی ملات/کاشی (EN 101/EN 12390‑3 برای ملات/بتن معادل) و آزمون سایش (EN 13892‑3, EN 12808‑2 یا ASTM C499 معادل برای سرامیک).
شرح: تعیین ظرفیت باربری و پایداری سطح در برابر سایش مکانیکی در محیط خورنده.
جذب آب و نفوذپذیری (Water absorption / Porosity / Permeability)
روش: ASTM C373 / ISO/EN معادل برای کاشی و ASTM C642 یا روش‌های مرجع برای ملات؛ اندازه‌گیری مقدار جذب آب و درصد نفوذپذیری.
شرح: نفوذپذیری بالاتر معیاری برای کاهش مقاومت شیمیایی است.
چسبندگی و مقاومت به جداشدگی (Bond strength / Pull‑off / Shear)
روش: آزمون pull‑off (ASTM C1583, EN 1348 برای کاشی) و آزمون برشی بین لایه ملات و زیرکار بتنی یا فلزی پس از قرارگیری در محیط خورنده.
شرح: ارزیابی پایداری اتصال در حضور مواد خورنده و تغییر بعد از پیری شیمیایی.
پایداری ابعادی و ترک خوردگی (Dimensional stability / Shrinkage / Crack resistance)
روش: اندازه‌گیری تغییر طول/حجم در زمان و تحت سیکل‌های حرارتی/شیمیایی (EN 1015‑21 معادل).
شرح: بررسی احتمال ترک یا جداشدگی تحت اثر خورندگی و دما.
مقاومت در برابر سیکل‌های حرارتی و شوک شیمیایی (Thermal cycling / Chemical shock)
روش: اعمال سیکل‌های حرارتی و تماس متناوب با اسید/قلیا و اندازه‌گیری تغییر خواص مکانیکی و چسبندگی.
شرح: مخصوص محیط‌هایی با تغییرات دما و تماس متناوب مواد خورنده.
مقاومت در برابر نفوذ یونی (Chloride / Sulfate penetration)
روش: آزمون‌های نفوذ کلرید (ASTM C1202 یا EN 12697‑41 معادل برای ملات/بتن) و تعیین غلظت یون‌ها با آنالیز شیمیایی.
شرح: جلوگیری از خوردگی فلزات و تخریب ترکیبی.
pH و تغییرات شیمیایی سطح
روش: اندازه‌گیری pH محلول تماس قبل و بعد و بررسی انتقال یون‌ها؛ آنالیز سطحی با SEM‑EDS, XRD برای تشخیص تغییرات ترکیبی.
شرح: تحلیل مکانیسم‌های تخریب شیمیایی.
ضخامت و یکنواختی پوشش، پیوستگی درزها (Coating thickness & Joint integrity)
روش: اندازه‌گیری ضخامت با گِیج، بررسی چسبندگی درزها و نفوذپذیری درزها با تست‌های نفوذ آب/مواد شیمیایی.
شرح: درزها معمولاً محل نفوذ اولیه هستند و باید ارزیابی شوند.
مقاومت به سایش شیمیایی (Chemical‑abrasion / Combined wear)
روش: تست‌های سایش زیر حضور محلول خورنده (ترکیبی از abrasion و chemical attack) برای شرایط صنعتی.
شرح: تعیین طول عمر مفید پوشش در کاربری‌های صنعتی.
استانداردهای مرجع (بین‌المللی و متداول)
ISO 10545 series — Ceramic tiles (chemical resistance ISO 10545‑13 مربوط).
EN 14411 — Ceramic tiles — classification and characteristics.
EN 1348 — Determination of bond strength (برای کاشی).
ASTM C650 — Chemical resistance of glazed ceramic tile.
ASTM C424/C567/C580 series — Methods related to chemical resistance/porosity (بسته به نوع ماده).
EN 1504 — Products and systems for the protection and repair of concrete (برای ملات‌های تعمیراتی مقاوم شیمیایی).
BS EN 12808 series / EN 13892 — Methods for cementitious screeds and mortars (آزمون‌های مکانیکی و دوام).
استاندارد ملی ایران — در پروژه‌ها معمولاً آزمون‌ها بر مبنای استانداردهای بین‌المللی انجام و شماره استاندارد ملی مرتبط در گزارش قید می‌شود.
معیارهای پذیرش و تفسیر نتایج
پذیرش بر اساس مشخصات پروژه و جدول مقاومت شیمیایی سازنده: تغییر جرم و خواص مکانیکی نباید از محدوده‌های مجاز تجاوز کند (مثلاً تغییر جرم کمتر از درصد مشخص، افت مقاومت کمتر از مقدار مجاز).
چسبندگی پس از قرارگیری در محیط خورنده باید بالاتر از حد تعیین‌شده (مقدار پروژه/استاندارد) باشد؛ در غیر این صورت نیاز به اصلاح زیرسازی یا انتخاب ماده دیگر است.
نفوذپذیری و جذب آب باید کم و در محدوده‌های اعلام‌شده باشد تا دوام شیمیایی حفظ شود.
ارزیابی دوام نهایی با ترکیب آزمون‌های شیمیایی، مکانیکی و سیکل‌های شتاب‌دهنده انجام می‌شود.
مزایا و ضرورت کنترل کیفیت ملات و کاشی ضداسید
تضمین حفاظت طولانی‌مدت سازه‌ها در برابر خوردگی شیمیایی و کاهش هزینه‌های نگهداری.
جلوگیری از شکست‌های ناگهانی ناشی از تخریب شیمیایی و نفوذ یون‌ها.
انتخاب سیستم مناسب (کاشی‌های با جذب پایین، ملات رزینی یا ملات سیمانی با مواد پلیمری مخصوص) بر اساس شرایط سرویس.
کاربردها
صنایع شیمیایی، پالایشگاه‌ها، نیروگاه‌ها و مخازن ذخیره مواد اسیدی/قلیایی
محوطه‌های فرآیندی، کف‌سازی خطوط تولید، کانال‌ها و لاین‌های انتقال مواد خورنده
آزمایشگاه‌ها، بیمارستان‌ها، صنایع دارویی و غذایی (محیط‌هایی با شوینده‌ها و اسیدها)
تصفیه‌خانه‌های آب و فاضلاب، تونل‌ها و سازه‌های دریایی با مواجهه شیمیایی
خدمات قابل ارائه در مرکز آزمایشگاهی پژوهشی بتن و مصالح خواجه‌نصیرالدین طوسی
آزمون‌های کامل عملکردی و کنترل کیفیت: مقاومت شیمیایی (اسید/قلیا)، تغییر جرم، جذب آب، نفوذپذیری، مقاومت فشاری/خمشی، سایش، pull‑off و shear bond، سیکل‌های حرارتی و شیمیایی، تست‌های combined chemical‑abrasion.
آنالیز شیمیایی و میکروسکوپی: XRF (آنالیز عناصر)، XRD (فازهای معدنی)، SEM‑EDS (آنالیز سطح و عناصر)، TGA/DSC در صورت نیاز.
تهیه نمونه‌های آزمایشگاهی و میدانی، عمل‌آوری کنترل‌شده، شبیه‌سازی شرایط سرویس (غوطه‌وری، پاشش، سیکل‌های تغییر دما و تماس متناوب).
گزارش فنی جامع: جداول، نمودارها، تصاویر شکست، تفسیر مهندسی، پیشنهاد سیستم پوشش مناسب، و ارائه روش اجرایی نصب و مراقبت.
اجرای آزمون‌ها مطابق استانداردهای بین‌المللی (ISO, EN, ASTM) و استانداردهای ملی ایران؛ کالیبراسیون تجهیزات، پرسنل مجرب، و صدور گواهی آزمون رسمی با مهر آزمایشگاه.
مزیت‌های همکاری با مرکز
توانایی شبیه‌سازی شرایط خورندگی واقعی و ارائه راهکار مهندسی برای انتخاب مواد و روش اجرای صحیح.
تجهیزات تخصصی برای آزمون‌های شیمیایی و مکانیکی و تیم فنی با تجربه در پروژه‌های صنعتی.
ارائه خدمات از نمونه‌برداری میدانی تا گزارش و مشاوره جهت اجرا و نگهداری.
تماس و هماهنگی
برای استعلام قیمت، ارسال مشخصات محصول/نمونه یا هماهنگی نمونه‌برداری و برنامه آزمون‌ها، مشخصات پروژه (نوع ملات/کاشی، ترکیب شیمیایی محیط سرویس، دما، مدت تماس مورد انتظار، تعداد نمونه) را ارسال کنید یا از طریق فرم تماس وب‌سایت و شماره‌های مرکز هماهنگ نمایید.